Nederlandse spraakkunst

Iemand vroeg me vandaag (via e-mail) of je schrijft: ‘wordt vervolgt, word vervolgd of wordt vervolgd’.

Het verwonderde me vanwege iemand die toch veel schrijft en echt helemaal Nederlandstalig is! Als Franssprekend meisje is dat de eerste (en een van de weinige) regel die ik leerde voor Nederlands. En ik vond het helemaal niet moeilijk, vergeleken met al de regeltjes die ik voor het Frans te verwerken kreeg.

Nu is het wel zo – ik heb het vaak opgemerkt – dat dichters dikwijls wel hun woorden machtig zijn, maar niet hun spraakkunst (het berichtje kwam van een dichter).

Wat ik als kind leerde was zelfs veel duidelijker dan hoe het nu wordt aangeleerd. Nu verwijst men onder andere naar het uitgesproken woord, maar daar hebben buitenlanders niets aan!

Ikzelf leerde het zo:

Derde persoon enkelvoud van de tegenwoordige tijd: altijd “t” aan het einde van het werkwoord: hij/zij leest, springt,  speelt, loopt enzovoort. Wat het voltooid deelwoord betreft moet je kijken naar de stam van het werkwoord, en dat betekent dat je de laatste letters “en” van het werkwoord laat vallen: spelen geeft “speel”, lopen “loop” (tja, dat is nog een van de  moeilijkheden van het Nederlands. In de “stam” veranderen ook soms de klinkers: die worden soms dubbel, maar daar ligt een van de weinige andere regels die ik ooit heb moeten leren aan de oorsprong van).

Dan vergelijk je de laatste letter van de stam met het (voor mij jarenlang onverstaanbare) woord ‘t Kofschip. Als de laatste letter van de stam daar niet in voorkomt, wordt het verleden deelwoord  met een eind-d geschreven. Als die letter wel voorkomt in dat voor mij lang onbegrepen woord dat ik toch maar uit mijn hoofd leerde, komt er een “t” aan te pas. Bij een werkwoord als “verhuizen” moet je wel even opletten! Stam: verhuiz, dus verhuisd, ondanks de “s” voor de “d”: in de stam van het werkwoord komt geen “s” voor!

Het antwoord op de vraag via e-mail was dus : “wordt vervolgd”.

En… zopas (dankzij Roger nogmaals) weet ik eindelijk wat een “kofschip” eigenlijk is! Zie hier: http://nl.wikipedia.org/wiki/Kofschip_%28schip%29

Nu, voor mezelf had ik dat ‘t Kofschip al lang vervangen door ‘t Kafschip. Hoewel ik vermoed(de) dat schepen nooit  kaf vervoeren!