Onze Lieve Heer begrijpt geen Vlaams (13)

Van school veranderen?

Papa vond dat ik te veel onzuivere klanken overnam. En waarschijnlijk had hij gelijk: had ik me immers niet voorgenomen om mijn klasgenoten te imiteren om op die manier zo snel mogelijk de taal vlot te spreken?

Ik heb sindsdien opgemerkt dat Vlamingen dikwijls pas vinden dat iemand hun taal echt kent als hij “plat” kan spreken! Onlangs vertelde mijn tienjarig buurmeisje me nog dat haar veel oudere schoonbroer ‘zelfs niet “plat” kan spreken’! En hebben sommige steden – voor mij onbegrijpelijk genoeg - niet dialectcursussen ingevoerd voor migranten?

Ik begrijp wel dat mensen vasthouden aan hun “huistaal” maar ik geloof dat het echt tijd is om als Vlamingen een gezamenlijke taal te gebruiken. Marnix Gijsen die in "Ten Huize van..." op 18 november 1974 door de BRT werd geïnterviewd, deelde die overtuiging toen al:

"- U bent een voorstander van het ABN. Ik heb u echter ooit eens horen zeggen: we moeten het dialekt laten voor de pummel. Is dat toch geen onvoorzichtige en onverantwoorde uitspraak?

- Helemaal niet. Het is toch gek dat in zo een klein land als het onze overwegend dialekt wordt gesproken. Ik ken best Antwerps, dat dan nog het dichtst bij het a.b.n. ligt, maar ik spreek het niet. Is het niet grotesk en schandalig dat we zo aan die dialekten vastkleven! Ik versta de mensen van Gent en Oostende die dialekt spreken eenvoudig niet. Ik kan wel verdragen dat ze het binnenshuis spreken maar daarbuiten... Vijf miljoen Vlamingen zouden toch een algemene taal moeten kunnen hanteren: maar in dit land kleeft iedereen zich vast aan zijn lokaal dorpje en dat vind ik politiek en strategisch gezien een gevaar. Uit het dialekt kan wel eens een woord komen maar dat is toch niet veel. Neem nu het geval van een Belgische frankofoon die Nederlands wil leren bij ons. Waar kan hij daarvoor terecht? Niet in Oostende, niet in Brugge, niet in Limburg of Tienen, zelfs niet in Antwerpen.

- Er is toch al veel verbeterd.

- Ja, maar ge kunt het toch niet uitroeien. Onze boeren en handarbeiders spreken alleen dialekt. Mijn grootste bezwaar is dat de Vlamingen elkaar niet verstaan. Ik was onlangs op een diner waar de gastvrouw, die een prettige en zelfs gedistingeerde dame was, alleen dialekt sprak. Ik heb maar tien procent begrepen van wat daar aan tafel werd gezegd."

Eens hoorde ik papa tegen mama zeggen (zou hij echt niet geweten hebben dat ik hen kon afluisteren, of wist hij het wel en wilde hij mijn reactie uitlokken?) dat hij zich had bedacht: ‘We hebben volgens mij toch niet de beste school gekozen. Ik vind ze te volks. Misschien hadden we raad moeten vragen aan ***?’ (hij bedoelde zijn Franstalige baas).

Ik heb hem erover aangesproken, dus toegegeven dat ik de conversatie had gehoord, en vroeg hem of hij ons van school wilde doen veranderen. Hij dacht er inderdaad over na!

Ik zei: ‘Toch niet die Franstalige school? Dan moet ik weer nieuwe vriendinnen maken en een andere taal gewoon worden!’

‘Hier zijn binnenkort helemaal geen Franstalige scholen meer, meisje,’ antwoordde hij’, ‘die hebben die Flaminganten deskundig opgedoekt! Maar in een school als “Les dames” zou je nog Frans kunnen spreken met je nieuwe vriendinnetjes buiten de lessen, en je zou tegelijkertijd tijdens de lessen goed Nederlands leren!’

‘Ja, maar ik wil niet van school veranderen. De Franse lessen in Stella Maris zijn goed, en ik heb daar nu zoveel vriendinnen’, opperde ik

‘Misschien Sint-Lutgardis dan?’, stelde mama voor, zich in het gesprek moeiend.

‘Ja, ik heb inderdaad al gehoord dat die school meer klasse heeft’, antwoordde papa.

Echt, ik was bang. Want aan papa’s beslissingen viel zelden te tornen! Sint-Lutgardis werd echter niet goed bevonden, waarschijnlijk omdat (dat heb ik pas veel later vernomen) die school een te “Vlaamsgezinde” reputatie had. Dat heeft papa me natuurlijk nooit gezegd. Er werd gewoon niet meer gesproken over een andere school, en in die tijd dacht ik dat ik papa had kunnen overtuigen!