Congo

Het blijft sneeuwen, het blijft koud, dus lezen maar.  ‘Congo’ van Van Reybrouck.

Al toen ik aan Roger vertelde over de eerste Zwarte die de auteur opvoert, Etienne Nkasi, 126 jaar oud, uitte mijn man zijn twijfels over de juistheid van die beweringen. Nu, ik dacht ook dat Congolezen niet zo oud werden, dat leerden we immers vroeger. Maar kom, gemiddelden betekenen niet dat er geen uitzonderingen zijn, en ik verkoos te geloven wat Van Reybrouck vertelt. Hoewel een stemmetje in mij steeds herhaalde: ‘Je weet toch ook hoe graag Congolezen vertellen. Desnoods verzinnen ze maar iets’.

Later kwamen er nog andere vragen bij, over details. Niet dat ik veel ken van de geschiedenis van Congo: voor mij is dat het land van mijn kinderjaren, en tijdens die jaren genoot ik alleen van de vrijheid die ik daar beleefde, van de mooie landschappen, van de vriendschappen, enzovoort. De geschiedenis van het land leerden we niet (wij, en ook de Congolezen, leerden alleen de geschiedenis van België).  Wat mij wel correct geobserveerd leek in het boek, was dat Blanken niet zo heel veel contact hadden met Zwarten. Behalve met onze boy, de weinige dochters van ‘evolués’  in onze klas, de ‘mama’s’ die fruit aan huis kwamen verkopen, de verkoper van ‘gubas’ (geroosterde pindanoten) die ons opwachtte als we van de schoolbus stapten, en met dorpsbewoners tijdens onze bezoeken aan wat paradoxaal de ‘Belge’ werd genoemd, had ik niet echt veel contact met ‘negers’. Ik herinner me zelfs dat ik eens aan mijn vader vroeg waarom zwarte kinderen (behalve die enkele meisjes dus) in een aparte school les kregen. Al die herinneringen en vragen heb ik trouwens gebruikt in mijn eerste roman ‘Zoals de zee een zandkasteel’.

Ik kan dus niet echt oordelen of het boek van Van Reybrouck onwaarheden bevat, maar ik besloot toch even recensies erover te zoeken op het Internet. De eerste waar ik op viel is niet mals voor de auteur:

http://knack.rnews.be/nl/actualiteit/nieuws/boeken/reportage/draulans-gelooft-niet-in-van-reybroucks-congo/article-1194770929743.htm

Toch blijf ik verder lezen, want ik hou van de sfeer die het boek voor mij weer oproept, en, zoals ik al zei, het leest als een roman. En daar geniet ik ook van. Trouwens, een tweede recensie die ik vond, onderstreept ongeveer dezelfde pluspunten:

http://kunst.volkskrant.nl/boeken/recensie/9789023458661/congo/reybrouck .