Waarom onze taal niet verrijken met plaatselijke woorden?
Een vertaalbureau uit Nederland vroeg mij eens een Nederlandse tekst te vertalen in het Vlaams. Ik legde uit dat onze standaardtaal dezelfde was als Nederlands, en toen wees de klant mij op sommige verschillen. Hij had gelijk. Wij zeggen bijvoorbeeld ‘goede nacht’ of ‘slaap wel’ terwijl dat in het Noorden 'welterusten' is. En wij vinden iets "tof" (van de Joden geleend?) maar zij vinden dat "leuk". Ook “verwittigen” wij iemand dat we niet zullen aanwezig zijn op een reünie, terwijl zij daarvoor “waarschuwen”.
Soms betreft het volgens mij terechte nuances. Natuurlijk voel ik weinig betekenisverschil tussen “Welterusten" en "goede nacht". Maar ik voel wel echt een verschil tussen “verwittigen” en "waarschuwen”. Voor mij is "verwittigen" iemand informatie geven, terwijl "waarschuwen" meer slaat op iemand op iets (naar mijn gevoel vaak iets kwaads, maar dat komt natuurlijk doordat ik een essentieel verschil voel tussen de twee woorden) opmerkzaam maken. Waarom dan "verwittigen" als niet correct bestempelen? Het werkwoord bevat immers een andere nuance dan "waarschuwen". Wij Vlamingen drinken een "tas" koffie, Nederlanders een "kopje" thee: dat verschil zou volgens mij mogen afgeschaft worden. "Tas" voegt niet nieuws toe, en betekent trouwens al wat anders. Maar ik vind dan weer dat ze in het Noorden onze "kozijn" zouden mogen overnemen. Zij kennen alleen het woord "neef". Als je zegt dat je deze middag een afspraak hebt met jouw neef, wie bedoel je dan? De zoon van jouw oom of de zoon van jouw zus? Het woord “kozijn” aanvaarden in Standaard Nederlands zou de zaken duidelijker maken… Maar ja, dan zit je nog met hetzelfde probleem voor de nichten… Iets uit het Engels overnemen misschien? Daar maken ze ook het verschil tussen “niece of nephew” en “cousin”.
Ik gebruik nog vaak het woord “vermits”. En Word onderstreepte tot voor kort die “vermits” in het groen: ‘niet echt verkeerd, maar het kan beter’. Jawadde! (weer een typische Vlaamse uitroep – en die werd ook onderstreept). Ik voel echt een verschil tussen “omdat” ("parce que" in het Frans) en “vermits” (“puisque” in het Frans). Mogen die nuances dan niet meer weergegeven worden?
Zo las ik onlangs (ik weet niet meer of het Word was die het woord wilde vervangen) dat “lankmoedig” beter vervangen werd door “geduldig”. Ja, maar, al zit het begrip “geduldig” vervat in het woord “lankmoedig”, het woord betekent toch wel wat meer, of niet?
Ik weet dat ik in herhaling val, maar ik zou zo graag willen dat de Standaardtaal ook alle nuances overnam die soms nog wel in dialecten of plaatselijke varianten maar niet meer in de standaardtaal voorkomen, net zoals het Frans doet als die de taal verrijken. En tegelijk droom ik ervan dat dialectsprekers leren een taal te hanteren die voor de hele Nederlandstalige taalgemeenschap (en voor buitenlanders die Nederlands leren) begrijpelijk is!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten